Bijeenkomst maakt het onderwerp intimiteit bespreekbaar

‘Uw penis is verwijderd. De operatie is geslaagd en u kunt weer verder met uw leven’, zei  een  chirurg enige tijd geleden tegen Wim, een man van 56, na afloop van een operatie. Hij had een  wratje op zijn voorhuid gehad, hetgeen peniskanker bleek te zijn geweest. Verder met mijn leven, maar hoe dan, vroeg Wim zich af. Hoe kan ik nu nog seks of op zijn minst intiem contact met iemand hebben?

Na zijn operatie volgde een periode van rouw en pogingen zijn verlies een plaats te geven in zijn leven.

‘Intimiteit en seksualiteit is een basisbehoefte van de mens’, betoogde Maria Scali, directeur van de Stichting SHOP, onder meer een kenniscentrum op het gebied van intimiteit en seksualiteit, die samen met de stichting Voorall op 7 december een conferentie over `Intimiteit` had georganiseerd.

‘Alsof wij niet dezelfde dromen en verlangens als ieder ander hebben’

Mensen met een beperking, hun behoefte aan intimiteit en seksualiteit en de moeilijkheden die ze hierbij ervaren, stonden deze middag centraal. Opvallend was hoe weinig intimiteit voor mensen met een beperking in de samenleving leeft. ‘Alsof wij niet dezelfde dromen en verlangens als ieder ander hebben’, zei Jacqueline Kool, adviseur, onderzoeker en auteur op het terrein van disabilitystudies en bestuurder bij de Stichting Tiresias.  Zij was die middag een van de sprekers. ‘Vragen als: waar verlang je naar, wat geeft je plezier of genot, worden heel eng gevonden als het gaat om iemand met een afwijkend lichaam of een geest die anders functioneert. Er zijn heel wat bewegingen nodig om hier verandering in te brengen. In ieder geval zouden mensen met een beperking duidelijker zichtbaar moeten zijn in de samenleving’, meende zij.

‘Het heeft zijn leven verruimd’

Ellen, de moeder van Kevin, een man van 47 met een verstandelijke beperking en autisme, die bij haar woont, ervoer deze onbekendheid  toen ze manieren zocht om hem te leren op een veilige manier seks  te hebben. Dat hij behoefte aan seks had, bleek al in zijn puberteit als hij in bad zat. Aanvankelijk probeerde ze hem zelf uit te leggen hoe een condoom werkt. Later kreeg hij een vriendin. De ouders van de vriendin vonden het moeilijk te zien dat hun dochter lichamelijk contact met een man had. De relatie met de vriendin raakte uit.

Daarop zocht Ellen op internet en kwam terecht bij  BoAnn Coaching. BoAnn gaf Ellen en Kevin een veilig gevoel. ‘Als hij een vriendin krijgt, weet hij wat hij moet doen’, aldus Ellen. Kevin heeft nu een maal per drie of vier maanden, afhankelijk van zijn financiële mogelijkheden, contact met een seksverzorger.

De kleine beurs van mensen met een beperking  vormt een belemmering als het om de bevrediging van hun behoefte aan intimiteit gaat. Dat is ontzettend jammer, zeker als je de bevindingen van iemand als Ellen wat betreft haar zoon in aanmerking neemt. ‘Het heeft zijn leven verruimd. Het geeft hem rust en een gevoel van eigenwaarde’, besloot ze haar verhaal.

‘Wat ik mooi vind, is dat iemand geniet van mijn lijf’

Ook Kenneth, een man die rolstoelafhankelijk is, heeft via internet Jet gevonden, een seksverzorger. Jet werkt voor `De Ultieme Zorg`. Samen deden ze  hun verhaal. ‘Het intakegesprek ging vanzelf’, herinnerde Kenneth zich. ‘Wat ik mooi vind, is dat iemand geniet van mijn lijf’, voegde hij toe. Jet op haar beurt gaf aan dat ze sekszorg geweldig vindt. ‘Ik haal er veel voldoening uit. Mensen zijn blij als ik kom.’

Ellen en Kenneth gelden als pioniers op het gebied van sekszorg voor mensen met een beperking.  Personeel van de dagbesteding van Kevin als ook de huisarts van Kenneth hebben op grond van de goede ervaringen van beiden om informatie gevraagd zodat ze anderen naar deze seksverzorgers kunnen verwijzen.

Er rust een taboe op

Ook Charelle, een vrouw van 30, die in een rolstoel zit, gaf aan dat informatie op seksgebied een ware zoektocht inhoudt. ‘Er rust een taboe op, vooral als je een beperking hebt. Daar had ik last van’, verklaarde ze. ‘Ik moet overal mee worden geholpen. De aanrakingen zijn slechts professioneel. Op een andere wijze mag niet. Toch vind ik het fijn dat iemand mij ziet staan en me op een liefdevolle wijze aanraakt.’ Eenmaal heeft ze die ervaring opgedaan. Een man die voor haar kookte, deed meer dan dat. ‘Ik was dagen later nog ontspannen en had nauwelijks last van mijn spasmen. Dit krijgen  fysiotherapeuten  niet voor elkaar’, lachte ze. Gebruik van sekszorg maakt ze nog niet, hoewel ze wel met organisaties op dat vlak contact heeft gezocht. ‘Ik vind de benadering te zakelijk.’ Het is bijzonder dat Charelle haar verhaal  met betrekking tot haar ervaringen met intimiteit doet. Er zijn heel weinig vrouwen, die de moed hebben hierover iets naar buiten te brengen, weet SHOP.

`Seks kan niet vergoed worden`

Jacqueline deelde aan het slot van de conferentie mee dat het ministerie van VWS een visie op het terrein van mensen met een beperking en seksualiteit heeft ontwikkeld. ‘Dat is al heel bijzonder. Instellingen voor mensen met een beperking voelen zich zo meer gehoord. Er is echter een dikke vette ‘maar’: Seks kan niet vergoed worden, zo staat het verwoord in de Visie van VWS. Jammer is dat VWS dit niet anders heeft geformuleerd, bijvoorbeeld als ‘het beleid biedt heel weinig ruimte voor vergoeding van sekszorg.`  In dat geval zou de deur open gebleven zijn om te zoeken naar mogelijkheden betaalde seks toch op een of andere wijze voor mensen met een beperking vergoed te krijgen..’

Aan het slot van de conferentie zei Maria Scali dat het  voor het eerst was dat alle mensen om wie het gaat bij elkaar waren. Ze doelde op hulpverleners van zorginstellingen, mensen met een beperking en seksverzorgers. Vertegenwoordigers van de gemeente Den Haag konden helaas niet aanwezig zijn, hoewel sekszorg voor mensen met een beperking zeker de aandacht van de wethouder in Den Haag heeft. Maria benadrukte dat dit onderwerp door de overheid goed opgepakt en uitgewerkt moet worden. ‘Door intiem contact worden mensen gelukkiger,’ vertelde zij.

Wim Carabain, van stichting Voorall, was blij dat er met zoveel openheid over het onderwerp intimiteit is gesproken. Hij benadrukte dat door deze middag het startschot was gegeven om intimiteit op de agenda van de gemeente te krijgen. Wim: ‘Ik vind dat de gemeente in navolging van het ministerie van VWS met een visie op intimiteit voor mensen met een beperking moet komen. Voorall en SHOP gaan het onderwerp samen aankaarten in de overleggen met ambtenaren. ’

Meer informatie over intimiteit? Kijk op https://deultiemezorg.nl/, www.snoezelzorg.nl, www.coachpaulaliebe.com of www.boanncoaching.nl

Zie voor meer informatie over Voorall  https://www.voorall.nl/ en over SHOP https://www.shop-denhaag.nl/

Marijke Osinga