Ervaringsochtend Visuele Toegankelijkheid in Literatuurmuseum

Op 29 september 2025 vond in het Literatuurmuseum in Den Haag een ervaringsochtend plaats in het kader van Toegankelijk Museum - een initiatief van Elvera van Leeuwen waarbij kennisdeling en het uitwisselen van ervaringen centraal staat. Dit keer was de ochtend specifiek gericht op visuele toegankelijkheid. Er waren educatoren en medewerkers aanwezig vanuit diverse musea en andere organisaties in Den Haag en zelfs daarbuiten. Vanuit Voorall sloot een viertal ervaringsdeskundigen met een visuele beperking aan bij deze inspirerende ochtend om hun ervaringen te delen en vier mini workshops te begeleiden. 

De sessie begon met een voorstelronde waarin Elvera in interviewvorm het gesprek aanging met de ervaringsdeskundigen over hun ervaringen in het museum. Hierin werd al snel duidelijk en benadrukt dat iedereen anders is, er een groot verschil bestaat tussen blind en slechtziend zijn en dat het tevens een groot verschil maakt of je vanaf de geboorte een visuele beperking hebt of dit later in het leven gebeurt.

Zoveel mensen, zoveel wensen. Hoe kan je hier nou op inspelen in jouw museum? Er zijn diverse mogelijkheden om de toegankelijkheid in musea voor mensen met een visuele beperking te verbeteren. Verschillende voorbeelden vanuit andere musea kwamen in een presentatie aan bod. Denk hierbij aan tastobjecten, audiodescriptie, geuren en soundscapes. Of denk aan het gebruik van QR codes die je kunt scannen om vervolgens de teksten te beluisteren of lezen op een mobiel apparaat.

Om aan den lijven te ervaren hoe tast, geur en geluiden ingezet kunnen worden

gingen de aanwezige museummedewerkers om de beurt in groepjes langs de ervaringsdeskundigen. Ieder van hen begeleidde een leerzame mini workshop.

Zo poogden de deelnemers een beeldbeschrijving te maken. Wat vertel je om over te brengen wat een schilderij weergeeft, wat is hierbij belangrijk? Ook was er een tactiele tekening (zweltekening) waarbij de gearceerde lijnen in een beeltenis voelbaar waren.

Verder werd de invloed van geur en muziek aan de orde gebracht door met gesloten ogen te ruiken en te luisteren. Geuren kunnen bij uitstek herinneringen bovenbrengen en heel sferisch werken. Ook door muziek kan je meegevoerd worden naar een andere wereld, setting of sfeer.

Er waren tevens voorbeelden van diverse plattegronden en maquettes die zouden kunnen helpen bij de oriëntatie in een museumpand. De deelnemers kregen de uitdaging om volledig op de tast (dus met gesloten ogen) een beschrijving te geven van de voorgevel van Museum De Lakenhal en van de verschillende gebouwen die bij dat museum horen. Ook werd gevraagd een beschrijving van de kamer naast de workshop te geven. Geen gemakkelijke opgaves!

Bovendien werden de deelnemers uitgenodigd verschillende objecten die onder een laken waren uitgespreid te voelen en zonder enige context een beeld te vormen bij wat tastbaar was. Wat voel je? Is het warm of koud? Van welk materiaal is het voorwerp gemaakt? De aanwezigen kregen de opdracht een tekening en een beschrijving te maken van twee gevoelde objecten voordat het laken verwijderd werd.

Bij al deze workshops werd duidelijk hoe ontzettend belangrijk het is om context te geven. Op speelse wijze werd inzichtelijk gemaakt welke manieren kunnen bijdragen aan een toegankelijker museum.

Meer weten? Toegankelijk Museum is een onderdeel van Mikxs, klik hier voor meer informatie.