TroostWijs: de wijsheid van troostrijke ervaringen
Wat is troost voor u? Het is de eerste vraag die ik stel, als ik met iemand spreek over troost. Het is een open vraag, en ook best een moeilijke vraag. Omdat er zoveel antwoorden mogelijk zijn.
Toch komt dat antwoord vaak verrassend vlot. Bijna iedereen ontmoet vroeg of laat verdriet in het leven. Als je gezondheid je in steek laat. Als je merkt dat onze maatschappij weinig oog heeft voor jouw uitdagingen. Als je pijn hebt, aan je hart of aan je lijf. Het zijn momenten waarop je behoefte kan hebben aan troost. Over troost hebben we allemaal iets te zeggen. En het is allemaal waar. Troost gaat niet over de oorzaak van het verdriet (het verleden) of hoe daar weer vandaan te komen (de toekomst). Troost gaat over dat stille moment (het nu) waarin we de realiteit aan durven kijken, liefst in de nabijheid van iets of iemand. Lezen, luisteren en met elkaar spreken over troost verschuift de aandacht naar daar waar we hem vaak missen: vandaag.
En dan blijkt troost te vinden in alle hoeken en gaten van de dag. Iemand die je hand streelt. Muziek die je hart verwarmt. Samen zijn met een groep lotgenoten, in stilte of juist lachend om iets wat alleen lotgenoten begrijpen. Troost is een zak brood aan de deur, iedere zaterdag weer. Iemand die je kussen opschudt. Of de moeite neemt je aan te kijken, en niet wegrent als er tranen zijn. Dit soort voorbeelden kwamen allemaal voorbij in de TroostWijze gesprekken die ik tot nu toe mocht voeren. Misschien denkt u nu ook aan een mooie troostrijke ervaring. Ik zou u willen uitnodigen dit te delen met de mensen om u heen: spreken over troost geeft en heeft zin. Vaak zijn het momenten waarop je mag ervaren dat je leeft met álles wat daarin voorbij komt. Aan onzekerheid. Aan wanhoop. Aan boosheid. En net zo goed, liefde, schoonheid en dankbaarheid. Troost vraagt zich niet af ‘waarom’ deze dag mijn realiteit is, maar buigt zich stilletjes over de vraag ‘waartoe’ ik mij vandaag moet verhouden.
‘Troost kent heel veel kleuren’, zei Rob toen ik hem vroeg naar zijn ervaring met troost. En zo is het: ieder mens spreekt zijn eigen TroostTaal. Troost leren geven en leren ontvangen, want ook dat laatste is soms een uitdaging, is een levenskunst die we met vallen en opstaan mogen leren. Het enige wat troost vraagt, is dat we onszelf, en elkaar, de ruimte geven. Om aan te kijken hoe de werkelijkheid vandaag is. Vanuit het besef dat morgen anders zal zijn.
Imma Zandbergen schrijft over en ontwikkelt zingevende projecten rond taal & troost, publiceerde eerder het Kairos voelboek en nam het initiatief tot TroostWijs: een door de Bavo Stichting gefinancierd onderzoeksproject, dat tot juni 2025 haar thuis heeft binnen het Lectoraat Relationele Zorg van de Haagse Hogeschool. Het gaat om een participatief onderzoek waarbij studenten van de opleiding Verpleegkunde in gesprek gaan met zorgprofessionals en ouderen (55+) over hun troostrijke ervaringen vanuit het vertrouwen dat dit inspireert bij het ontwikkelen van een eigen TroostTaal. Imma schrijft als gastonderzoeker aan de bundel ‘TroostWijs’: verhalen van en voor troost. Imma sprak voor deze bundel onder meer met Voorall beleidsmedewerker Tineke van Werven. Die ontmoeting kunt u hier lezen. Meer weten of op de hoogte blijven? Stuur Imma gerust een berichtje (
