Ervaringen bij het stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen

In maart vonden de verkiezingen voor de gemeenteraad plaats. Voorall heeft aan haar achterban gevraagd om de daarbij opgedane ervaringen te delen. Lukte het om zelfstandig te stemmen? Welke problemen waren er? Ook vroegen we naar tips voor de volgende keer. Zo hebben we een beeld kunnen krijgen van de praktijk op de verkiezingsdag zelf. Een aantal kiezers ondervond geen problemen en was positief, maar een aantal kiezers zag wel mogelijkheden voor verbetering. In een brief aan burgemeester Van Zanen hebben we deze ervaringen onder elkaar gezet en de burgemeester geadviseerd hoe knelpunten opgelost kunnen worden.

Bij de provinciale statenverkiezingen in 2023 zal Voorall de nadruk leggen op de toegankelijkheid van de locaties waar extra voorzieningen zijn voor mensen met een visuele of auditieve beperking. Daarnaast willen we graag de aandacht richten op de vraag wie hulp mag krijgen bij het uitbrengen van de stem, waar dit mag plaatsvinden en door wie dit gegeven mag worden.

Hieronder een overzicht van de ervaringen en adviezen:

Nationaal Toneel Oefenruimte
Een kiezer met een fysieke beperking (lopend met kruk) meldt geen problemen ondervonden te hebben bij het stemmen op stembureau Nationaal Toneel Oefenruimte.

Heldenhoek
Een slechthorende kiezer met rollator meldt zonder problemen zijn stem uitgebracht te hebben in de Heldenhoek. De kiezer werd geadviseerd via de hoofdingang weer naar buiten te gaan, in verband met de drempel bij de achteruitgang. Naar volle tevredenheid. 

TABS-locatie
Een dove kiezer meldt dat het stemmen op de TABS-locatie (Toegankelijk voor Auditief Beperkte Stemmers) locatie goed verlopen is. Een tolk Nederlandse Gebarentaal was online beschikbaar, evenals een duidelijke verwijzing naar het scherm dat voor de inzet van de tolk aanwezig was.

Verpleeghuis Nolenshaghe
Een kiezer meldt dat er in verpleeghuis Nolenshaghe een krappe draaicirkel is in het stemlokaal, omdat er in de ruimte meubilair opgeslagen staat.
Advies
Sla het meubilair niet op in het stemlokaal, maar in een andere ruimte van het gebouw en zorg voor een obstakelvrije bereikbare verkeersruimte in het stemlokaal van minimaal 1.20 m in combinatie met een minimale draaicirkel van 1.50m aan het begin en eind hiervan.

Dienstencentrum Copernicus
Een kiezer met een elektrische rolstoel meldt dat zij in stembureau Dienstencentrum Copernicus tevreden was over de toegankelijkheid van de locatie, maar geen hulp kreeg bij het uitvouwen van het stembiljet in het stemhokje. Hulp werd alleen geboden buiten het stemhokje. Voor de kiezer was het vervolgens lastig om het uitgevouwen stembiljet op haar rolstoel mee te nemen naar het stemhokje om daar vervolgens haar stem uit te brengen.
De website van de rijksoverheid (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/verkiezingen/vraag-en-antwoord/kiezers-met-beperking) meldt hierover het volgende:
“Kunt u door een lichamelijke beperking zelf niet stemmen? Dan mag u hulp krijgen in het stemhokje. Bijvoorbeeld als u slechtziend of blind bent of de ziekte van Parkinson heeft. U kunt zelf iemand meenemen om te helpen, of een stembureaulid om hulp vragen.”
Advies
Zorg voor duidelijke instructie aan stembureauleden en voor meer specifieke informatie voor de kiezer wie hulp mag krijgen bij het stemmen, waar dit mag plaatsvinden en wie deze hulp mag bieden.

Wijkcentrum Eltheto
Een kiezer met scootmobiel, zonder visuele beperking, meldt dat zij de VIBES-locatie (Visueel Beperkte Stemmers) wijkcentrum Eltheto aanvankelijk niet kon bereiken door afsluithekken die de verlaagde band van rijweg naar stoep blokkeerden. Omstanders hebben de hekken verplaatst.
In het gebouw bevinden zich 2 treden naar beneden, die echter door tegenlicht van de felle zon bijna niet waarneembaar waren. Hierover heeft Voorall twee meldingen ontvangen, onafhankelijk van elkaar. De tweede melder liet weten dat de treden na haar bijna-val voorzien zijn van zwart-gele tape, waardoor ze zichtbaarder werden. Verder bleek de hellingbaan in het gebouw te smal voor de scootmobiel.
Advies

• Neem in de instructie voor de stembureauleden op dat zij op de dag van de verkiezingen de route controleren die kiezers met een rolstoel buiten afleggen vanaf de dichtstbijzijnde hoeken van de straat aan beide zijden. Op de hoeken van de straat bevinden zich doorgaans de verlaagde banden, deze dienen doorgang te verlenen aan gebruikers van een kinderwagen, rolstoel, scootmobiel of rollator.
• Zorg ervoor dat de ruimte bij hellingbanen voldoet aan de criteria Integrale Toegankelijkheid Stembureaus van het ministerie van Binnenlandse Zaken:

Criteria bij hellingbanen:

• Vrije breedte (over de gehele lengte van de hellingbaan) minimaal 1,2m.
• Boven- en onder de hellingbaan een obstakelvrij gebruiksvlak van 1,2 x 1,5m (1,5 x 1,5m indien moet kunnen worden gedraaid).
• Check bij een VIBES-locatie bij de wegbeheerder van het stadsdeel of er werkzaamheden zijn die de route naar de locatie kunnen blokkeren. Overleg met de wegbeheerder of de route veilig genoeg is voor blinden en slechtzienden om hier een VIBES-stembureau te realiseren.
• Wanneer stembureau Eltheto een VIBES-locatie blijft, is het extra belangrijk dat tegenlicht het zicht op de treden niet verhindert. Zorg in dat geval voor bedekking van de ramen waardoor het zonlicht dat naar binnenvalt wordt verminderd of vervang deze locatie voor een andere VIBES-locatie.

Voor een VIBES-locatie is het extra belangrijk dat een trap voldoet aan de criteria Integrale Toegankelijkheid Stembureaus van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Criteria voor trappen:   

• Er mogen zich trappen in de route bevinden, maar alleen indien de aanwezige hoogteverschillen ook met een hellingbaan of een lift kunnen worden overbrugd.
• De trap moet tenminste aan 1 zijde een leuning hebben.

De leuning steekt ten minste 300mm (horizontaal gemeten) voorbij de eerste en na laatste trede van ieder trapsegment.

• Visuele markering over de volle breedte van de eerste en laatste trede (van ieder trapsegment). Deze markering is zichtbaar in beide looprichtingen. De visuele markering kan ook gerealiseerd worden door de trap een voldoende contrasterende kleur te geven t.o.v. de aansluitende vloeren/bordessen. Bij trappen breder dan 2,4m (gemeten tussen de leuningen): visuele markering van de overige treden over minimaal 400mm vanaf de leuning.

Bibliotheek Transvaal
Een kiezer met een visuele beperking meldt dat de geleidelijnen in het stemlokaal in bibliotheek Transvaal tussen ingang van de locatie en stemtafel ontbreken.
Advies
Laat de geleidelijnen op de VIBES-locatie starten bij de entree van de locatie.

Stadsdeelkantoor Escamp
Een kiezer met een visuele beperking die gebruikmaakte van de stemmal met soundbox vond de instructietekst via de soundbox erg lang. Het lukte niet om via de knoppen op de soundbox dit onderdeel over te slaan. Verder vond deze kiezer het materiaal van de bovenkant van de stemmal te zwaar, waardoor het lastig was de stemmal zelf te openen. Daarnaast vroeg de kiezer zich af hoe hygiënisch het gebruik van de koptelefoon was, omdat deze door verschillende personen wordt gebruikt.
Advies
-         Maak de instructietekst van de soundbox zo kort mogelijk.
-         Onderzoek de mogelijkheid om de bovenkant van de stemmal te
          vervaardigen van lichter materiaal, zodat deze gemakkelijker te openen is.
-         Vertel aan de kiezer dat de koptelefoon na elk gebruik schoongemaakt wordt
          en dat de kiezer dus een schone koptelefoon aangereikt krijgt. De kiezer kan
          zelf niet zien dat dit gebeurt.  

Margreet Roemeling